Lựa chọn một vì sao - không phải là người tình như trong bài hát nhá. Người tình là người đi bên cạnh bạn, chứ không phải là ngôi sao nhấp nháy trên kia bạn đang cố với đến. Cái mà tôi đang nói đây, ngôi sao là hình ảnh đẹp đẽ mà bạn muốn hướng đến. Là cuộc sống bạn vẽ trong đầu, là hoài bão về sự nghiệp, là ước mơ của bạn từ khi còn bé tý, hay vừa mới nở đêm hôm kia.
Ông giời có sao Mai, sao Hôm, còn tôi thì có sao Mơ.
Tôi nhớ đêm nhiều sao nhất trong đời ở một hòn đảo nhỏ xinh xăn, tôi bị vui thích và bị choáng ngợp kinh khủng. Chúng đua nhau lấp lánh, cảm giác như ai vừa đánh đổ gói nhũ bạc lên trời. Chúng tôi thi nhau chỉ trỏ những ngôi sáng và lấp lánh. Bạn đã bao giờ thử gọi hướng một ngôi sao chưa? Chúng nó ở trên đấy, bạn có hướng ngón tay be bé lên giời thì chỉ một ngôi cũng như chỉ một trăm ngôi, thật chả biết đằng nào mà lần. Cũng giống như việc bạn có một ước mơ, nhưng xen vào đó là một vạn mong muốn khác. Cái nào là điều bạn muốn làm thật sự? Cái nào là bốc đồng, nhất thời? Khó nhỉ, đã là điều mình muốn thì gi gỉ gì gi cái gì cũng hào quang lấp lánh như nhau.
Rồi thì chỉ đường dẫn lối, bảo ban đôn đốc để giấc mơ ngoan ngoãn nghe lời mình, để một ngày kia mình gọi "Mơ ơi, xuống đây chơi", nó sẽ sà vào lòng trước sự ngỡ ngàng thích thú của mọi người xung quanh. Bạn và tôi, bao nhiêu người đã tìm được sao Mơ, bao nhiêu người đang dắt nó về nhà?
Thỉnh thoảng việc dắt nó về nhà khiến cho tôi và các bạn phải đi đường vòng vèo ngoằn ngoèo phát khiếp. Cứ như đi vào rừng mà không biết đường vậy.
Lá là cô bạn thân nhất của tôi. Lá thích làm bánh còn tôi thích được ăn bánh của Lá. Từ cái mẻ bánh quy đầu tiên cho đến những loại bánh nhiêu khê như Tiramisu tôi gần như đều được nếm thử. Lá rất hay mơ về một cái cây của riêng mình, được làm bánh ngon và xinh cho mọi người thưởng thức. Nhưng đời chiếc Lá, vốn còn xanh nên chứa nhiều điều hấp dẫn khác, từ tổ chức đám cưới của thiên hạ cho đến đám cưới của riêng mình. Mỗi cực nam châm hút một chút vào mỗi thời điểm khác nhau, đến bây giờ cô Lá cũng chưa biết đường đến tiệm bánh còn bao xa nữa. Tất cả vẫn nằm trong đầu, trong những câu chuyện "sau này..."
Lại có những người vẫn mãi lang thang đi tìm ngôi sao của mình. Tôi sống chung với một hạt Cát nhỏ như thế. Bãi biển nơi cô sinh sống toàn toán học và vật lý, cô yêu chúng và suốt những năm học sinh cô mải mê cùng con số và công thức. Nhưng hạt Cát rẽ những hướng khá bất ngờ. Ngã rẽ thứ nhất, cô đã chọn thi khối H thay vì khối A. Ngã rẽ thứ hai, cô đã chọn Nội thất- một ngành cô biết quá ít về nó. Tôi biết nhiều nước mắt và mệt mỏi trước khi cô tốt nghiệp ra trường. Tôi biết nhiều hoài nghi trong những tháng dài cô cầm tấm bằng thiết kế Nội thất đi tìm việc. Liệu có chọn sai hay không? Cát sẽ làm được gì với tấm bằng này, với cái ngành mà Cát không thuộc về? Có quay trở về với những con số hay không?
Ấy là thử thách lớn lao của những đứa trẻ vừa biết lớn. Khi ta còn bé giấc mơ thật rõ ràng. Tôi luôn dõng dạc tuyên bố "Con sẽ làm họa sĩ", và hoàn toàn tự nhiên tôi vẽ đầy lên tường, những gì tôi chạm vào thì nở ra công chúa, bầu trời, ngôi nhà, hoa lá. Nhưng vừa-biết-lớn, có bao nhiêu thứ đã được tô vẽ đè lên bầu trời và sao Mơ. Tác động, mong muốn, những trải nghiệm mới làm cho sao Mơ cứ mơ mờ. Tôi không nói nhất thiết ta phải biến ước mơ hồi bé thành hiện thực, cuộc sống vốn thiên biến vạn hóa. Chúng ta muốn quá nhiều: muốn kiếm nhiều tiền, muốn được công nhận, muốn thành công trong cả những mối quan hệ lẫn sự nghiệp... Bạn có thấy không, có những lúc sao Mơ bị mờ quá khiến cho bạn cũng không biết mình muốn gì nữa? Rồi hàng trăm ngôi sao khác đang sáng lên trong bầu trời của bạn, thật nguy hiểm, thật khó quá đáng. Chính tôi cũng chẳng biết chuyển sang "phần khuyên nhủ" sao cho phải, tôi cũng vừa biết lớn thôi!
Nhưng mà, hôm nay tôi vừa nghe bài nói chuyện của nhà báo Trang Hạ tại YoungTED Hà Nội. Chị nói điều mà tôi thấy đúng, ấy là 8 giờ lao động của bạn có thể kiếm tiền nuôi sống bạn, nhưng chưa chắc nó đã quyết định bạn là ai trong xã hội. Bạn có thể làm một công nhân viên chức bình thường, bạn có thể làm trong ngành A, ngành B... nhưng điều đó không khiến bạn thành A, thành B. Người ta đang chiêm nghiệm một cách nhìn mới, đó là 8-10: có thể thấy bạn là người như thế nào khi xem bạn làm gì từ 8-10 giờ tối mỗi ngày. Nếu bạn đang làm những công việc tủn mùn, giải trí một tý, đi chơi một tý, mạng mẽo một tý... thì thật dễ thấy, bạn đã chọn một cuộc sống an phận sau giờ học, giờ làm. Tôi không biết bạn có hài lòng với đời mình hay chưa, nhưng đấy, có thể sao Mơ của bạn, bạn đã cất vào tủ, ném trả lên trời.
Có lẽ nên nói rằng, bạn làm gì và phân bố thời gian thế nào từ 8 đến 10 giờ tối ( tôi nghĩ nhiều khi 8-10 nó là một kiểu ẩn dụ ) Bạn chơi - hãy chơi thật hết mình và đừng vướng bận rằng mình có bài kiểm tra chiều mai, hay cần gửi email cho sếp trước 12h đêm nay. Bạn lên mạng - hãy cố gắng làm nhiều hơn việc stalk những con người hay ho và update những tin tức vụn. Những scandal rồi cũng trôi đi, những con người hay ho kia mãi chỉ là bạn ở trong friendlist. Đừng để thời gian của chính bạn đi qua cùng những điều dễ nhạt, sao Mơ sẽ rất buồn và héo hon mất thôi!
Vậy đấy, công việc, ngoại cảnh, giáo dục có thể giúp hình thành ngôi sao trong bạn, nhưng cũng có thể không. Ngài Ken Robinson trong bài thuyết trình được yêu thích "School kills creativity" đã chỉ ra rằng, nền giáo dục hiện nay là kết quả của nhu cầu con người, trước thế kỷ 19 ta không hề có một nền giáo dục như hiện nay, tất cả chỉ đi vào trật tự nhờ cuộc cách mạng công nghiệp. Vì vậy những môn học có lợi cho nền công nghiệp sẽ được đặt quan trọng hơn những môn còn lại. Giáo dục chưa hẳn đã là đúng đắn, những người thân xung quanh thương yêu bạn nhưng họ không hiểu được những ngôi sao ở tận bên trong.
Nhìn ngó xung quanh tôi thấy các bạn mình, có đứa hăng hái lao động sản xuất, có đứa đang suy nghĩ, có những đứa đang do dự và cũng có những đứa mặc kệ. Chúng tôi trôi trong bầu trời, tay cầm vợt tay xòe ra, chực tóm những ngôi sao nhấp nháy. Có lẽ còn quá trẻ để kiểm chứng sao Mơ đi về đâu, vì chúng vẫn đang chu du trong hành trình của mình.
Như cô bạn Lá của tôi dù có đang điên đầu với môn tài chính - kế toán, nhưng mỗi lần trò chuyện với tôi đều long lanh tưởng tượng về tiệm bánh tương lai. Tôi dám cá cô có cả một lô folder trong máy tính cho tất cả những thứ liên quan - từ cái cốc in hoa hồng cho đến các họa tiết xinh xắn có thể dùng để trang trí cửa hàng. Cứ từng nét, từng nét như thế... không phải vội vã đôn đáo đâu. Đã có ai đó nói với tôi, tương lai của bạn giống như một bức tranh, bạn phác họa nó càng chi tiết thì lúc bắt tay vào hoàn thiện sẽ càng dễ dàng, trôi chảy.
Hạt Cát tôi sống chung nói rằng, cô cảm thấy những sóng gió này sắp đến hồi kết, chỉ cần cố một chút nữa thôi. Hiện giờ, cô đang đi làm cho một studio để kiểm chứng tấm bằng và khả năng của mình, cũng là để kiếm nguồn lực nuôi cô đi tìm sao Mơ những năm sắp tới.
Tôi nghĩ chúng ta đã từng chạm được một chút vào ước mơ của mình, dù rõ ràng hay mơ hồ. Có thể bây giờ chúng hơi xa ta một chút, ngại ngần không biết con người nhỏ bé kia có xứng đáng được sở hữu chúng không. Nên miễn sao bạn đừng cáu gắt mà ném trả ngôi sao lên trời, cứ từ từ nhắm mắt lại, hít thật sâu, giơ hai tay ra và tiến lên phía trước.
Chúc cho tất cả chúng ta lựa chọn được sao Mơ cho mình và dẫn nó về nhà.
Ông giời có sao Mai, sao Hôm, còn tôi thì có sao Mơ.
Tôi nhớ đêm nhiều sao nhất trong đời ở một hòn đảo nhỏ xinh xăn, tôi bị vui thích và bị choáng ngợp kinh khủng. Chúng đua nhau lấp lánh, cảm giác như ai vừa đánh đổ gói nhũ bạc lên trời. Chúng tôi thi nhau chỉ trỏ những ngôi sáng và lấp lánh. Bạn đã bao giờ thử gọi hướng một ngôi sao chưa? Chúng nó ở trên đấy, bạn có hướng ngón tay be bé lên giời thì chỉ một ngôi cũng như chỉ một trăm ngôi, thật chả biết đằng nào mà lần. Cũng giống như việc bạn có một ước mơ, nhưng xen vào đó là một vạn mong muốn khác. Cái nào là điều bạn muốn làm thật sự? Cái nào là bốc đồng, nhất thời? Khó nhỉ, đã là điều mình muốn thì gi gỉ gì gi cái gì cũng hào quang lấp lánh như nhau.
Rồi thì chỉ đường dẫn lối, bảo ban đôn đốc để giấc mơ ngoan ngoãn nghe lời mình, để một ngày kia mình gọi "Mơ ơi, xuống đây chơi", nó sẽ sà vào lòng trước sự ngỡ ngàng thích thú của mọi người xung quanh. Bạn và tôi, bao nhiêu người đã tìm được sao Mơ, bao nhiêu người đang dắt nó về nhà?
Thỉnh thoảng việc dắt nó về nhà khiến cho tôi và các bạn phải đi đường vòng vèo ngoằn ngoèo phát khiếp. Cứ như đi vào rừng mà không biết đường vậy.
Lá là cô bạn thân nhất của tôi. Lá thích làm bánh còn tôi thích được ăn bánh của Lá. Từ cái mẻ bánh quy đầu tiên cho đến những loại bánh nhiêu khê như Tiramisu tôi gần như đều được nếm thử. Lá rất hay mơ về một cái cây của riêng mình, được làm bánh ngon và xinh cho mọi người thưởng thức. Nhưng đời chiếc Lá, vốn còn xanh nên chứa nhiều điều hấp dẫn khác, từ tổ chức đám cưới của thiên hạ cho đến đám cưới của riêng mình. Mỗi cực nam châm hút một chút vào mỗi thời điểm khác nhau, đến bây giờ cô Lá cũng chưa biết đường đến tiệm bánh còn bao xa nữa. Tất cả vẫn nằm trong đầu, trong những câu chuyện "sau này..."
Lại có những người vẫn mãi lang thang đi tìm ngôi sao của mình. Tôi sống chung với một hạt Cát nhỏ như thế. Bãi biển nơi cô sinh sống toàn toán học và vật lý, cô yêu chúng và suốt những năm học sinh cô mải mê cùng con số và công thức. Nhưng hạt Cát rẽ những hướng khá bất ngờ. Ngã rẽ thứ nhất, cô đã chọn thi khối H thay vì khối A. Ngã rẽ thứ hai, cô đã chọn Nội thất- một ngành cô biết quá ít về nó. Tôi biết nhiều nước mắt và mệt mỏi trước khi cô tốt nghiệp ra trường. Tôi biết nhiều hoài nghi trong những tháng dài cô cầm tấm bằng thiết kế Nội thất đi tìm việc. Liệu có chọn sai hay không? Cát sẽ làm được gì với tấm bằng này, với cái ngành mà Cát không thuộc về? Có quay trở về với những con số hay không?
Ấy là thử thách lớn lao của những đứa trẻ vừa biết lớn. Khi ta còn bé giấc mơ thật rõ ràng. Tôi luôn dõng dạc tuyên bố "Con sẽ làm họa sĩ", và hoàn toàn tự nhiên tôi vẽ đầy lên tường, những gì tôi chạm vào thì nở ra công chúa, bầu trời, ngôi nhà, hoa lá. Nhưng vừa-biết-lớn, có bao nhiêu thứ đã được tô vẽ đè lên bầu trời và sao Mơ. Tác động, mong muốn, những trải nghiệm mới làm cho sao Mơ cứ mơ mờ. Tôi không nói nhất thiết ta phải biến ước mơ hồi bé thành hiện thực, cuộc sống vốn thiên biến vạn hóa. Chúng ta muốn quá nhiều: muốn kiếm nhiều tiền, muốn được công nhận, muốn thành công trong cả những mối quan hệ lẫn sự nghiệp... Bạn có thấy không, có những lúc sao Mơ bị mờ quá khiến cho bạn cũng không biết mình muốn gì nữa? Rồi hàng trăm ngôi sao khác đang sáng lên trong bầu trời của bạn, thật nguy hiểm, thật khó quá đáng. Chính tôi cũng chẳng biết chuyển sang "phần khuyên nhủ" sao cho phải, tôi cũng vừa biết lớn thôi!
Nhưng mà, hôm nay tôi vừa nghe bài nói chuyện của nhà báo Trang Hạ tại YoungTED Hà Nội. Chị nói điều mà tôi thấy đúng, ấy là 8 giờ lao động của bạn có thể kiếm tiền nuôi sống bạn, nhưng chưa chắc nó đã quyết định bạn là ai trong xã hội. Bạn có thể làm một công nhân viên chức bình thường, bạn có thể làm trong ngành A, ngành B... nhưng điều đó không khiến bạn thành A, thành B. Người ta đang chiêm nghiệm một cách nhìn mới, đó là 8-10: có thể thấy bạn là người như thế nào khi xem bạn làm gì từ 8-10 giờ tối mỗi ngày. Nếu bạn đang làm những công việc tủn mùn, giải trí một tý, đi chơi một tý, mạng mẽo một tý... thì thật dễ thấy, bạn đã chọn một cuộc sống an phận sau giờ học, giờ làm. Tôi không biết bạn có hài lòng với đời mình hay chưa, nhưng đấy, có thể sao Mơ của bạn, bạn đã cất vào tủ, ném trả lên trời.
Có lẽ nên nói rằng, bạn làm gì và phân bố thời gian thế nào từ 8 đến 10 giờ tối ( tôi nghĩ nhiều khi 8-10 nó là một kiểu ẩn dụ ) Bạn chơi - hãy chơi thật hết mình và đừng vướng bận rằng mình có bài kiểm tra chiều mai, hay cần gửi email cho sếp trước 12h đêm nay. Bạn lên mạng - hãy cố gắng làm nhiều hơn việc stalk những con người hay ho và update những tin tức vụn. Những scandal rồi cũng trôi đi, những con người hay ho kia mãi chỉ là bạn ở trong friendlist. Đừng để thời gian của chính bạn đi qua cùng những điều dễ nhạt, sao Mơ sẽ rất buồn và héo hon mất thôi!
Vậy đấy, công việc, ngoại cảnh, giáo dục có thể giúp hình thành ngôi sao trong bạn, nhưng cũng có thể không. Ngài Ken Robinson trong bài thuyết trình được yêu thích "School kills creativity" đã chỉ ra rằng, nền giáo dục hiện nay là kết quả của nhu cầu con người, trước thế kỷ 19 ta không hề có một nền giáo dục như hiện nay, tất cả chỉ đi vào trật tự nhờ cuộc cách mạng công nghiệp. Vì vậy những môn học có lợi cho nền công nghiệp sẽ được đặt quan trọng hơn những môn còn lại. Giáo dục chưa hẳn đã là đúng đắn, những người thân xung quanh thương yêu bạn nhưng họ không hiểu được những ngôi sao ở tận bên trong.
Nhìn ngó xung quanh tôi thấy các bạn mình, có đứa hăng hái lao động sản xuất, có đứa đang suy nghĩ, có những đứa đang do dự và cũng có những đứa mặc kệ. Chúng tôi trôi trong bầu trời, tay cầm vợt tay xòe ra, chực tóm những ngôi sao nhấp nháy. Có lẽ còn quá trẻ để kiểm chứng sao Mơ đi về đâu, vì chúng vẫn đang chu du trong hành trình của mình.
Như cô bạn Lá của tôi dù có đang điên đầu với môn tài chính - kế toán, nhưng mỗi lần trò chuyện với tôi đều long lanh tưởng tượng về tiệm bánh tương lai. Tôi dám cá cô có cả một lô folder trong máy tính cho tất cả những thứ liên quan - từ cái cốc in hoa hồng cho đến các họa tiết xinh xắn có thể dùng để trang trí cửa hàng. Cứ từng nét, từng nét như thế... không phải vội vã đôn đáo đâu. Đã có ai đó nói với tôi, tương lai của bạn giống như một bức tranh, bạn phác họa nó càng chi tiết thì lúc bắt tay vào hoàn thiện sẽ càng dễ dàng, trôi chảy.
Hạt Cát tôi sống chung nói rằng, cô cảm thấy những sóng gió này sắp đến hồi kết, chỉ cần cố một chút nữa thôi. Hiện giờ, cô đang đi làm cho một studio để kiểm chứng tấm bằng và khả năng của mình, cũng là để kiếm nguồn lực nuôi cô đi tìm sao Mơ những năm sắp tới.
Tôi nghĩ chúng ta đã từng chạm được một chút vào ước mơ của mình, dù rõ ràng hay mơ hồ. Có thể bây giờ chúng hơi xa ta một chút, ngại ngần không biết con người nhỏ bé kia có xứng đáng được sở hữu chúng không. Nên miễn sao bạn đừng cáu gắt mà ném trả ngôi sao lên trời, cứ từ từ nhắm mắt lại, hít thật sâu, giơ hai tay ra và tiến lên phía trước.
Chúc cho tất cả chúng ta lựa chọn được sao Mơ cho mình và dẫn nó về nhà.
